Avstriyaning Vena shahridagi Atom energiyasi bo‘yicha xalqaro agentlik - MAGATE bosh qarorrgohida “Ish joylarida radondan himoya qilish uchun samarali me'yoriy nazoratni o‘rnatish” mavzusida xalqaro texnik yig‘ilish o‘tkazildi.

Tadbirda Avstraliya, Avstriya, Boliviya, Bolgariya, Braziliya, Germaniya, Gana, Yaponiya, Tanzaniya, Italiya, Indoneziya, Isroil, Norvegiya, Chexiya Respublikasi, Slovakiya, Sudan, Estoniya, Kamerun, Shveysariya, Shvesiya, Zimbabve davlatlari vakillari qatorida O‘zbekistondan Sanoat xavfsizligi davlat qo‘mitasi Radiasiya va yadro xavfsizligi departamenti bosh mutaxassisi Otabek Eshmuradov, HERCA- Yevropaning Radiologik himoya bo‘yicha vakolatli organlari tashkilotidan mutaxassislar ishtirok etdilar.

Shu o‘rinda aytib o‘tish kerakki, radon hidsiz, rangsiz va ta'msiz radioaktiv gaz bo‘lib, inson  nafas olayotganda, bu zarralar nafas yo‘llarining epiteliy hujayralariga to‘planadi, bu DNKga zarar yetkazishi va o‘pka saratoni rivojlanishiga olib kelishi mumkin.

Atmosfera havosidagi radon konsentratsiyasi tezda juda past darajaga tushadi va odatda zararsizdir. Shu bilan birga, konsentratsiyalar bino ichida va yaxshi shamollatilmaydigan joylarda yuqori bo‘ladi, eng yuqori konsentratsiyalar shaxtalarda, g‘orlarda va oqava suvlarni tozalash inshootlarida yuzaga keladi. Uylar, maktablar va idoralar kabi binolarda radon darajasi 10 Bk/m3 dan 10 000 Bk/m3 gacha o‘zgarishi mumkin. Radonning xususiyatlarini inobatga olgan holda, shunday xulosaga kelish mumkinki, bunday binolardagi odamlar, ehtimol, buni sezmasdan, radonning juda yuqori konsentratsiyasi sharoitida yashaydilar yoki ishlaydilar.

Binolar ichidagi havodagi radon konsentratsiyasining o‘rtacha yillik darajasini aniqlashning eng maqbul usuli kamida uch oy davomida o‘lchovlarni o‘tkazishdir.

Radonning yangi binolarga kirishiga yo‘l qo‘ymaslik va mavjud uy-joy fondida radon konsentratsiyasini kamaytirish uchun tasdiqlangan, ishonchli va iqtisodiy jihatdan samarali usullar mavjud.

Yer  osti makonini yanada intensiv ventilyasiya qilish;

podvalda yoki tuproq bazasida monolit zamin ostida radonni olib tashlash tizimini tashkil qilish;

podvaldan radonning yashash joylariga kirishiga yo‘l qo‘ymaslik;

pol va devorlardagi yoriqlar va yoriqlarni yo‘q qilish;

binolarni ventilyasiya qilishni, ayniqsa energiyani tejash nuqtai nazaridan,  yaxshilash universal usullar hisoblanadi.

 Venada o‘tkazilgan ushbu mavzudagi yig‘ilishning maqsadi ham “Ishchi-xodimlarni radon ta'siridan himoya qilish. Xavfsizlik bo‘yicha qo‘llanma (DS519)” loyihasini ko‘rib chiqish va muhokama qilish hamda hujjatni takomillashtirish uchun a'zo davlatlar takliflarini to‘plashdan iborat bo‘ldi. 

Ishtirokchilar sanoat  ish joylaridagi radonni tegishli tartibga solish nazorati tizimlari bo‘yicha xavfsiz va barqaror boshqarish strategiyalarini ishlab chiqish yuzasidan fikr va tajriba almashdilar.